Meer- en minderwerk onder UAV-IC contracten vraag je als opdrachtnemer altijd schriftelijk aan en bereken je volgens de contractueel vastgelegde prijsvorming. Bij meerwerk heb je het recht om extra werkzaamheden te weigeren als deze buiten de oorspronkelijke opdracht vallen, terwijl je bij minderwerk recht hebt op compensatie voor vaste kosten en winstderving. De juiste procedures en tijdige documentatie voorkomen de meeste conflicten tussen opdrachtgever en opdrachtnemer.
Wat is meer- en minderwerk precies onder UAV-IC contracten?
Meerwerk is elke werkzaamheid die buiten de oorspronkelijke contractinhoud valt en door de opdrachtgever wordt opgedragen. Minderwerk betekent dat bepaalde werkzaamheden uit het oorspronkelijke contract wegvallen of in mindere mate uitgevoerd worden. De UAV 2012 regelt beide situaties uitgebreid in de artikelen over contractwijzigingen.
Een praktisch voorbeeld van meerwerk: je hebt een contract voor het aanleggen van 500 meter riolering, maar tijdens de uitvoering blijkt dat er een extra aansluiting van 50 meter nodig is die niet in het bestek stond. Dit is duidelijk meerwerk omdat het buiten de oorspronkelijke opdracht valt.
Bij minderwerk kan het bijvoorbeeld gaan om een situatie waarbij van de geplande 500 meter riolering uiteindelijk maar 400 meter aangelegd hoeft te worden. Het verschil tussen meer- en minderwerk ligt dus in de richting: extra werk versus minder werk dan oorspronkelijk overeengekomen.
Het is belangrijk om te begrijpen dat niet elke wijziging automatisch meer- of minderwerk is. Soms vallen aanpassingen nog binnen de normale uitvoeringsvariaties die bij elk bouwproject horen. De grens ligt bij werkzaamheden die duidelijk buiten de contractuele afspraken vallen.
Wanneer mag je als opdrachtnemer meerwerk uitvoeren?
Je mag meerwerk alleen uitvoeren na een schriftelijke opdracht van de opdrachtgever of diens directievoerder. Zonder deze schriftelijke toestemming loop je het risico dat je het meerwerk voor eigen rekening moet uitvoeren. De UAV-IC bepalingen zijn hierover heel duidelijk: geen schriftelijke opdracht betekent geen vergoeding.
Er zijn wel uitzonderingssituaties waarin je direct mag handelen. Bij spoedeisende gevallen waar direct ingrijpen nodig is voor de veiligheid of om verdere schade te voorkomen, mag je eerst handelen en daarna de schriftelijke bevestiging vragen. Denk aan een situatie waarbij je tijdens graafwerk een gasleiding beschadigt – dan handel je eerst en documenteer je daarna.
Als opdrachtnemer heb je ook het recht om meerwerk te weigeren. Dit geldt vooral wanneer het meerwerk zo omvangrijk is dat het de oorspronkelijke opdracht fundamenteel verandert, of wanneer je niet over de juiste capaciteit of expertise beschikt om het meerwerk uit te voeren.
Let op de procedures: de opdrachtgever moet het meerwerk duidelijk omschrijven, en jij als opdrachtnemer moet binnen de gestelde termijn reageren. Als je niet reageert, kan dit worden opgevat als instemming met de opdracht.
Hoe bereken je de vergoeding voor meer- en minderwerk?
De vergoeding voor meer- en minderwerk bereken je volgens de prijsvorming uit het oorspronkelijke contract. Dit betekent dat je dezelfde tarieven, toeslagen en winstmarges hanteert als bij de oorspronkelijke werkzaamheden. Bij meerwerk krijg je de volledige vergoeding volgens deze systematiek, bij minderwerk moet je een deel terugbetalen.
Voor meerwerk gelden meestal drie berekeningsmethoden. Ten eerste kun je de contractprijzen gebruiken als het meerwerk vergelijkbaar is met werk uit het oorspronkelijke contract. Ten tweede kun je nacalculatie toepassen waarbij je de werkelijke kosten plus een redelijke winst en algemene kosten doorberekent. Ten derde kun je nieuwe prijzen afspreken als het meerwerk heel anders is dan het oorspronkelijke werk.
Bij minderwerk is de berekening ingewikkelder. Je betaalt de contractprijs terug voor het weggevallen werk, maar je houdt recht op compensatie voor gemaakte kosten die je niet meer kunt terugverdienen. Dit kunnen voorbereidingskosten, vaste kosten of al bestelde materialen zijn.
Documentatie is hierbij belangrijk. Houd bij alle meer- en minderwerk nauwkeurig bij welke kosten je maakt, hoeveel tijd je eraan besteedt en welke materialen je gebruikt. Deze informatie heb je nodig voor een correcte afrekening en eventuele geschillen.
Wat zijn je rechten bij minderwerk als opdrachtnemer?
Bij minderwerk heb je recht op compensatie voor geleden schade door het wegvallen van werk. Dit omvat vaste kosten die je al gemaakt hebt, winstderving over het weggevallen werk en kosten voor materialen die je specifiek voor dit project hebt aangeschaft. De UAV-IC erkent dat minderwerk financiële gevolgen heeft voor de opdrachtnemer.
Je vaste kosten blijven vaak doorlopen, ook als er minder werk is. Denk aan personeelskosten, huur van materieel, verzekeringen en andere bedrijfskosten die je al budgetteerde voor het oorspronkelijke project. Voor deze kosten kun je compensatie vragen als het minderwerk substantieel is.
Winstderving is het verlies van de winst die je zou hebben gemaakt op het weggevallen werk. Dit bereken je door de winstmarge uit je oorspronkelijke calculatie toe te passen op het bedrag van het minderwerk. Ook hiervoor kun je compensatie krijgen, mits je dit goed kunt onderbouwen.
Let op de procedures voor het claimen van compensatie. Je moet de schade tijdig en schriftelijk melden, bij voorkeur met een gedetailleerde berekening. Wacht niet tot de eindafrekening, maar meld minderwerk en de gevolgen daarvan direct wanneer het zich voordoet. Zo voorkom je discussies achteraf.
Hoe voorkom je conflicten over meer- en minderwerk?
Goede communicatie en documentatie vanaf het begin van het project voorkomen de meeste conflicten. Maak duidelijke afspraken over hoe jullie omgaan met wijzigingen en leg deze vast in het contract of in aanvullende protocollen. Zorg dat beide partijen weten wat de procedures zijn en houd je daar consequent aan.
Organiseer regelmatige overlegmomenten waarin je mogelijke wijzigingen bespreekt voordat ze zich voordoen. In de werkvoorbereiding kun je vaak al inschatten waar meer- of minderwerk kan ontstaan. Door dit proactief te bespreken, voorkom je verrassingen tijdens de uitvoering.
Documenteer alles schriftelijk. Gebruik standaardformulieren voor meerwerk-aanvragen en zorg dat alle communicatie over wijzigingen via e-mail of officiële brieven verloopt. Mondelinge afspraken leiden vaak tot misverstanden en conflicten.
Bouw goede werkrelaties op met je contractpartner. Als er vertrouwen is tussen opdrachtgever en opdrachtnemer, zijn conflicten makkelijker op te lossen. Investeer tijd in het begrijpen van elkaars belangen en beperkingen. Dit helpt bij het vinden van praktische oplossingen voor wijzigingen in het werk.
Welke procedures moet je volgen bij meer- en minderwerk?
Begin altijd met een schriftelijke melding zodra meer- of minderwerk zich voordoet. Als opdrachtnemer meld je potentieel meerwerk aan de directievoerder of opdrachtgever, inclusief een inschatting van kosten en planning. Als opdrachtgever geef je meerwerk schriftelijk op en vraag je om een prijsopgaaf van de opdrachtnemer.
Volg daarna deze stappen: de opdrachtnemer maakt binnen de afgesproken termijn (meestal 5-10 werkdagen) een prijsopgaaf voor het meerwerk. De opdrachtgever beoordeelt deze opgaaf en geeft schriftelijk toestemming of wijst het meerwerk af. Pas na schriftelijke goedkeuring mag de opdrachtnemer met het meerwerk beginnen.
Bij minderwerk geldt een vergelijkbare procedure, maar dan andersom. De opdrachtgever meldt welk werk wegvalt, de opdrachtnemer berekent de financiële gevolgen en eventuele compensatieclaims, en partijen maken afspraken over de afwikkeling.
Houd alle communicatie bij in een logboek of register. Noteer data, wie wat heeft gezegd of geschreven, en welke besluiten zijn genomen. Dit overzicht is onmisbaar bij de eindafrekening en helpt bij het oplossen van eventuele geschillen. Zorg dat beide partijen toegang hebben tot deze informatie, zodat iedereen op dezelfde lijn zit.
Verdiep je kennis van UAV-contracten met onze trainingen
Meer- en minderwerk hoort bij bijna elk bouwproject, maar met de juiste aanpak voorkom je er problemen mee. De sleutel ligt in heldere communicatie, tijdige documentatie en het naleven van de UAV-IC procedures. Voor vragen over complexe contractsituaties kun je altijd contact opnemen met experts die je verder kunnen helpen. Daarnaast biedt Bouwmeesters ondersteuning aan teams om beter samen te werken aan dit soort contractuele uitdagingen.
Wil je je kennis van UAV-contracten verder uitbreiden? Bouwmeesters biedt gespecialiseerde trainingen die je helpen om professioneel om te gaan met contractuele uitdagingen:
UAV-GC voor Aannemers – Leer als aannemer hoe je optimaal omgaat met UAV-contracten, van meer- en minderwerk tot claims en geschillen.
UAV-GC voor Opdrachtgevers – Ontdek als opdrachtgever hoe je UAV-contracten effectief inzet en beheert voor succesvolle projecten.
RAW Systematiek in de Praktijk – Verdiep je in de praktische toepassing van RAW-contracten en hun specifieke kenmerken.
Door middel van deze praktische trainingen leren professionals hoe ze projecten soepel kunnen laten verlopen, zodat beide partijen tevreden zijn met het eindresultaat.
