Het verschil tussen een design-build contract en een traditioneel contract zit in de verdeling van verantwoordelijkheden. Bij design-build is één partij verantwoordelijk voor zowel het ontwerp als de uitvoering van het project. Bij traditionele contracten zijn ontwerp en uitvoering gescheiden, waarbij verschillende partijen deze taken uitvoeren. Design-build biedt snellere realisatie en één aanspreekpunt, terwijl traditionele contracten meer controle geven over het ontwerpproces.
Wat houdt een design-build contract precies in?
Een design-build contract is een contractvorm waarbij één partij de volledige verantwoordelijkheid draagt voor zowel het ontwerp als de uitvoering van een bouwproject. Deze geïntegreerde aanpak betekent dat je als opdrachtgever één aanspreekpunt hebt voor het hele project, van eerste schets tot oplevering.
In de praktijk werkt dit zo: je geeft je wensen en eisen door aan de design-build aannemer, die vervolgens een team samenstelt van ontwerpers en uitvoerders. Dit team werkt samen aan een oplossing die voldoet aan jouw behoeften en budget. Het grote verschil met traditionele werkwijzen is dat ontwerp en uitvoering niet langer gescheiden processen zijn, maar parallel en in onderlinge afstemming plaatsvinden.
Deze contractvorm wordt steeds populairder in de Nederlandse bouw- en infrasector, vooral bij complexe projecten waar innovatie en samenwerking belangrijk zijn. De design-build aannemer heeft de vrijheid om creatieve oplossingen te bedenken die zowel technisch als economisch optimaal zijn.
Hoe werkt een traditioneel contract in de bouwsector?
Bij een traditioneel contract zijn ontwerp en uitvoering strikt gescheiden. Je start eerst met een ontwerpfase waarbij architecten en adviseurs het project uitwerken tot een compleet bestek. Pas daarna ga je op zoek naar een aannemer die dit ontwerp uitvoert volgens de UAV-systematiek.
Het proces verloopt in duidelijke fasen: eerst maak je het ontwerp compleet, dan vraag je het uit bij aannemers, vervolgens gun je het werk aan de beste inschrijver. Als opdrachtgever heb je veel controle over elk detail van het ontwerp. Je kunt precies specificeren wat je wilt en hoe het uitgevoerd moet worden.
Deze werkwijze past goed bij projecten waar je exacte voorstellingen hebt van het eindresultaat. Denk aan standaard infrastructuurprojecten of situaties waar je als organisatie veel ervaring hebt met vergelijkbare werken. Het nadeel is dat aanpassingen tijdens de uitvoering vaak leiden tot meerwerk en discussies over kosten.
Wat zijn de belangrijkste voordelen van design-build contracten?
Snellere projectrealisatie staat bovenaan de lijst van voordelen. Omdat ontwerp en uitvoering parallel kunnen lopen, win je vaak maanden op de totale doorlooptijd. Dit is vooral waardevol bij tijdskritieke projecten waar elke week vertraging geld kost.
Betere kostenbeheersing is een ander groot pluspunt. Je krijgt vroeg in het proces duidelijkheid over de totale projectkosten, omdat de design-build partij verantwoordelijk is voor zowel ontwerp- als uitvoeringsrisico’s. Dit voorkomt onaangename verrassingen tijdens de bouw.
Het hebben van één aanspreekpunt vereenvoudigt de communicatie aanzienlijk. Je hoeft niet te navigeren tussen verschillende partijen die elkaar de schuld geven bij problemen. De design-build aannemer is verantwoordelijk voor het hele proces en moet zelf de interne afstemming regelen.
Innovatie krijgt meer ruimte omdat de uitvoerder al bij het ontwerp betrokken is. Dit leidt vaak tot slimmere, efficiëntere oplossingen die bij traditionele contracten niet zouden ontstaan omdat ontwerpers en uitvoerders gescheiden opereren. Effectieve trainingen kunnen teams helpen om deze innovatieve samenwerkingsvormen optimaal te benutten.
Welke nadelen kunnen design-build contracten hebben?
Beperkte invloed op het ontwerp is het grootste nadeel voor veel opdrachtgevers. Je geeft een deel van de controle uit handen en moet vertrouwen op de expertise van de design-build partij. Dit kan lastig zijn als je specifieke wensen hebt over materialen, uitstraling of technische oplossingen.
De afhankelijkheid van één partij brengt risico’s met zich mee. Als er problemen ontstaan in de samenwerking, kun je niet makkelijk een andere koers varen. Bij traditionele contracten kun je wel een andere aannemer zoeken als het ontwerp al klaar is.
Kwaliteitskwesties kunnen ontstaan bij onvoldoende specificaties in het contract. Als je niet helder bent over je eisen, bestaat het risiko dat de design-build partij kiest voor goedkopere oplossingen die technisch voldoen maar niet aan je verwachtingen beantwoorden.
De aanbesteding kan complexer worden omdat je niet alleen op prijs kunt vergelijken, maar ook verschillende ontwerpoplossingen moet beoordelen. Dit vraagt meer expertise van je eigen organisatie tijdens het selectieproces.
Wanneer kies je voor een design-build contract?
Tijdskritieke projecten zijn bij uitstek geschikt voor design-build contracten. Als je snel resultaat nodig hebt en bereid bent om wat controle in te leveren voor snelheid, dan is deze contractvorm ideaal. Denk aan situaties waar vertraging veel geld kost of maatschappelijke impact heeft.
Complexe technische uitdagingen lenen zich ook goed voor design-build. Als je zelf niet alle technische aspecten overziet, kun je beter de expertise van gespecialiseerde partijen inschakelen die ontwerp en uitvoering kunnen optimaliseren.
Projecten waar innovatie belangrijk is, profiteren van de geïntegreerde aanpak. Als je op zoek bent naar nieuwe oplossingen of duurzame alternatieven, dan stimuleert design-build creativiteit omdat de uitvoerder direct meedenkt over haalbaarheid en kosten.
Situaties met een duidelijk functioneel programma maar flexibiliteit in de uitwerking passen perfect bij design-build. Je weet wat je wilt bereiken, maar bent open voor verschillende manieren om dat doel te realiseren.
In welke gevallen is een traditioneel contract beter?
Specifieke ontwerpwensen maken traditionele contracten vaak de betere keuze. Als je exacte voorstellingen hebt van hoe het eindresultaat eruit moet zien, wil je die controle behouden. Dit geldt vooral bij projecten met een hoge symbolische waarde of strikte esthetische eisen.
Complexe stakeholder-omgevingen vragen om de transparantie van traditionele contracten. Als veel partijen moeten instemmen met het ontwerp, is het handiger om eerst consensus te bereiken over het plan voordat je een aannemer selecteert.
Projecten waarbij je maximale controle wilt over kwaliteit en specificaties passen beter bij traditionele contractvormen. Je kunt elk detail vastleggen in het bestek en hebt duidelijke instrumenten om kwaliteit af te dwingen tijdens de uitvoering.
Situaties waar je als organisatie veel ervaring hebt met vergelijkbare projecten maken traditionele contracten aantrekkelijk. Je weet precies wat je wilt en hoe het uitgevoerd moet worden, dus waarom zou je die kennis niet benutten?
Standaard infrastructuurwerken waar bewezen oplossingen bestaan, hoeven vaak niet de complexiteit van design-build. Een traditioneel contract met duidelijke specificaties kan dan efficiënter en goedkoper zijn.
De keuze tussen design-build en traditionele contracten hangt af van je specifieke situatie en prioriteiten. Beide contractvormen hebben hun plaats in de bouwsector, en het begrijpen van de verschillen helpt je de juiste keuze te maken voor jouw project. Bij Bouwmeesters helpen we teams om optimaal samen te werken, ongeacht welke contractvorm je kiest. Goede samenwerking en duidelijke communicatie blijven de basis voor elk succesvol bouwproject. Voor specifieke vragen over contractvormen en teamontwikkeling kun je altijd contact met ons opnemen.
Verdiep je kennis van de UAV-systematiek
Wil je meer leren over de praktische toepassing van traditionele contracten en de UAV-systematiek? Onze training “RAW-systematiek in de praktijk” biedt je diepgaande kennis over het werken met traditionele contractvormen in de GWW-sector. Je leert hoe je UAV-contracten optimaal inzet, risico’s beheerst en succesvol projecten realiseert binnen deze bewezen contractvorm.
