Bij EMVI-aanbestedingen zijn discriminatoire criteria, lokale voorkeursbehandeling en onevenredige personeelseisen absoluut verboden. Ook geografische beperkingen, criteria die de mededinging beperken en eisen die geen verband houden met het project mogen niet worden gebruikt. Deze beperkingen zorgen voor eerlijke concurrentie en gelijke behandeling van alle inschrijvers volgens de Aanbestedingswet.

Wat is EMVI precies en waarom zijn er beperkingen aan criteria?

EMVI staat voor Economisch Meest Voordelige Inschrijving en is een gunningsmethode waarbij naast prijs ook kwaliteit, duurzaamheid en techniek worden meegewogen. Het doel is de beste prijs-kwaliteitverhouding te vinden in plaats van uitsluitend de laagste prijs. Tegenwoordig wordt ook de term Beste Prijs-Kwaliteitverhouding (BPKV) gebruikt.

De Aanbestedingswet stelt duidelijke grenzen aan welke criteria opdrachtgevers mogen gebruiken. Deze beperkingen bestaan om eerlijke concurrentie te waarborgen en discriminatie te voorkomen. Zonder deze regels zouden opdrachtgevers criteria kunnen opstellen die bepaalde bedrijven bevoordelen of uitsluiten op onrechtmatige gronden.

De wet vereist dat alle EMVI-criteria objectief, transparant en relevant zijn voor het specifieke project. Ze moeten bovendien proportioneel zijn – je kunt geen overdreven zware eisen stellen voor een relatief eenvoudige opdracht. Deze balans tussen vrijheid en begrenzing zorgt ervoor dat innovatie en kwaliteit beloond worden, terwijl alle aanbieders gelijke kansen krijgen.

Welke criteria zijn absoluut verboden bij EMVI-aanbestedingen?

Discriminatoire criteria op basis van nationaliteit, geslacht, religie of andere persoonlijke kenmerken zijn volledig verboden. Ook geografische beperkingen, onevenredige kwalificatie-eisen en criteria die geen verband houden met het project mogen niet gebruikt worden.

Concrete voorbeelden van verboden criteria zijn:

  • Lokale vestiging vereisten – je mag niet eisen dat een bedrijf in de regio gevestigd moet zijn
  • Specifieke merken of leveranciers – criteria mogen niet zo specifiek zijn dat ze slechts één aanbieder bevoordelen
  • Irrelevante bedrijfskenmerken – zoals bedrijfsgrootte wanneer dit niet relevant is voor de opdracht
  • Onevenredige financiële eisen – zoals een omzeteis die veel hoger ligt dan de opdrachtswaarde
  • Discriminerende personeelseisen – vereisten die bepaalde groepen werknemers uitsluiten

In de bouw- en infrasector zien we vaak problemen met criteria die te specifiek zijn toegespitst op één type materieel of werkwijze. Dit beperkt de innovatie en concurrentie onnodig. Ook sociale criteria moeten zorgvuldig geformuleerd worden om discriminatie te voorkomen.

Waarom mag je geen lokale voorkeur geven in EMVI-criteria?

Lokale voorkeursbehandeling is verboden omdat dit in strijd is met Europese aanbestedingsregels en het principe van gelijke behandeling. Alle inschrijvers binnen de EU moeten dezelfde kansen krijgen, ongeacht hun vestigingsplaats.

De Europese regelgeving is gebaseerd op het principe van vrij verkeer van diensten. Dit betekent dat een bedrijf uit Duitsland, België of welk ander EU-land dan ook dezelfde rechten heeft als een Nederlandse aannemer. Criteria die lokale bedrijven bevoordelen verstoren deze gelijke concurrentie.

Wel toegestaan zijn criteria die indirect lokale voordelen opleveren, mits ze objectief en projectgerelateerd zijn. Denk aan:

  • Korte aanrijtijden voor onderhoud (als dit relevant is voor het project)
  • Kennis van lokale omstandigheden (indien noodzakelijk voor uitvoering)
  • Minimale reistijden voor specialistisch personeel

Het verschil zit in de formulering: je mag eisen stellen aan het resultaat (bijvoorbeeld snelle responstijd), maar niet aan de herkomst van het bedrijf. Dit vereist zorgvuldige afweging en heldere motivatie van de opdrachtgever.

Hoe herken je onrechtmatige personeelseisen in EMVI-procedures?

Onrechtmatige personeelseisen herken je aan overdreven ervaringsvereisten, discriminerende opleidingseisen en onevenredige vereisten die de toegang tot aanbestedingen beperken. Let op eisen die verder gaan dan wat redelijkerwijs nodig is voor de opdracht.

Signalen van problematische personeelscriteria:

  • Overdreven ervaringseisen – bijvoorbeeld 15 jaar ervaring voor een standaard project
  • Te specifieke opleidingsvereisten – eisen voor zeer specifieke cursussen die slechts bij één aanbieder te volgen zijn
  • Onredelijke combinaties – projectleider die zowel technische als commerciële expertise op topniveau moet hebben
  • Discriminerende leeftijdseisen – minimum- of maximumleeftijd zonder objectieve rechtvaardiging

In de praktijk zie je vaak dat opdrachtgevers eisen stellen die perfect passen bij hun voorkeursleverancier. Een projectleider moet dan bijvoorbeeld ervaring hebben met specifieke software, bepaalde projecttypen en ook nog eens in een bepaalde regio gewerkt hebben. Zulke stapeling van eisen kan de mededinging ernstig beperken.

Rechtmatige personeelseisen zijn altijd gekoppeld aan de specifieke uitdagingen van het project. Ze zijn proportioneel, objectief meetbaar en geven alle aanbieders een eerlijke kans om geschikt personeel voor te dragen.

Wat kun je doen als je onterechte EMVI-criteria tegenkomt?

Je kunt bezwaar maken tijdens de aankondigingsfase, vragen stellen via de officiële informatiekanalen en indien nodig een formele klacht indienen bij de aanbestedende dienst. Vroeg signaleren werkt het beste – na gunning zijn je mogelijkheden beperkter.

Praktische stappen die je kunt nemen:

  • Stel vragen tijdens de informatiesessie – vaak zijn criteria onduidelijk geformuleerd in plaats van bewust discriminatoir
  • Dien schriftelijke vragen in – gebruik de officiële vraag-en-antwoord procedure
  • Vraag om motivatie – opdrachtgevers moeten kunnen uitleggen waarom bepaalde eisen noodzakelijk zijn
  • Overleg met collega-bedrijven – samen optrekken versterkt je positie
  • Schakel juridische expertise in – bij complexe gevallen kan professionele hulp nodig zijn

De meeste opdrachtgevers zijn bereid om criteria aan te passen als je constructief feedback geeft. Ze willen immers ook een succesvolle aanbesteding. Leg uit welke problemen je ziet en kom met alternatieven die hetzelfde doel bereiken maar wel rechtmatig zijn.

Preventief kun je relaties opbouwen met opdrachtgevers en vroegtijdig betrokken raken bij marktconsultaties. Hierdoor kun je invloed uitoefenen voordat de definitieve criteria vastgesteld worden. Voor vragen over specifieke situaties kun je altijd contact opnemen met experts die je verder kunnen helpen.

Onze EMVI-trainingen

Een goede EMVI-aanbesteding vraagt om zorgvuldige voorbereiding en kennis van de regels. Bij Bouwmeesters helpen we professionals in de bouw- en infrasector om deze complexe materie te doorgronden. Onze EMVI-trainingen geven je de tools om succesvol deel te nemen aan tenders en constructief bij te dragen aan betere samenwerkingsvormen in de sector:

Related Articles